หน้าหลัก     ปัญหาสุขภาพ     สาระน่ารู้

 

กระบอกฉีดยาและเข็มฉีดยา ( Syring and Hypodermic needle) 


     กระบอกฉีดยาเป็นอุปกรณ์ทางแพทย์ ประกอบด้วยลูกสูบที่บรรจุในกระบอกสูบที่เรียกว่าบาร์เรล ลูกสูบสามารถดึงและผลักไปตามแนวยาวภายในหลอดช่วยให้กระบอกฉีดยาสามารถใช้ในการและขับของเหลวหรือก๊าซผ่านปากไหลออกที่ปลายด้านหน้าของหลอด ปลายเปิดของหลอดฉีดยาอาจติดตั้งด้วยเข็มฉีดยาใต้ผิวหนังหัวฉีดหรือท่อเพื่อควบคุมการไหลเข้าและออก   โดยส่วนปลายกระบอกสูบสามารถใช้ร่วมกับเข็มฉีดยาได้หลายขนาด ถือเป็นเข็มฉีดยารูปแบบมาตรฐานชนิดใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้งที่นิยมใช้งานทั่วไปกันอย่างแพร่หลายในงานทางการแพทย์ คลินิกเสริมความงาม หรืองานทดลองทางวิทยาศาสตร์ เป็นต้น

  

ส่วนประกอบของกระบอกฉีดยาประกอบด้วย 3 ส่วน คือ

  1. 1. ส่วนปลายสุด (TIP)ใช้ต่อเข้ากับหัวเข็มฉีดยา
  2. 2. ตัวกระบอกฉีดยา (Cylindrical barrel)เป็นส่วนที่มีมาตราบอกจำนวนยา
  3. 3. ลูกสูบ (Plunger)เป็นส่วนที่สวมอยู่ในกระบอกฉีดยา ส่วนของกระบอกฉีดยาที่ต้องรักษาให้ปราศจากเชื้อ คือ ส่วนปลายสุด และตัวลูกสูบ


     การเลือกใช้กระบอกฉีดยาและเข็มฉีดยาตามหลักการแพทย์นั้น ถ้าต้องการจัดเตรียมยาในปริมาณที่มีจำนวนน้อยกว่า 1 ม.ล. ให้ใช้กระบอกเข็มฉีดยาแบบอินซูลินหรือทูเบอร์คูลิน โดยทั้ง 2 กระบอกนี้ ใช้ในการฉีดยาอินซูลินรวมทั้งการทดสอบภูมิแพ้ตามลำดับ แต่สำหรับการเตรียมยาธรรมดาทั่วไป จะใช้กระบอกเข็มฉีดยาแบบธรรมดา และขนาดของกระบอกเข็มฉีดยาก็ขึ้นอยู่กับจำนวนยาที่ต้องการใช้ด้วย หัวเข็มฉีดยา ก็มีทั้งแบบสเตนเลส หรือแบบพลาสติก ใช้ครั้งเดียวทิ้ง


ส่วนประกอบของเข็มฉีดยา แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ

ʕ·ᴥ·ʔ รอยบากปลายเข็ม

ʕ·ᴥ·ʔ ตัวเข็ม เป็นส่วนที่ต่อจากตัวเข็ม

ʕ·ᴥ·ʔ หัวเข็ม ใช้สวมติดกับปลายกระบอกฉีดยา



การเลือกใช้ขนาดความยาวของเข็ม

ʕ·ᴥ·ʔ ความแหลมคม ซึ่งขึ้นอยู่กับรอยบากปลายเข็ม ยิ่งรอยบากมีเยอะมากเข็มจะยิ่งคม พอเข็มยิ่งคมก็จะทำให้เจ็บน้อยลง

ʕ·ᴥ·ʔ ความยาวของเข็ม มีขนาดตั้งแต่ 3/8 – 5 นิ้ว ถ้าถามว่าต้องใช้ความยาวเข็มเท่าไหร่ต้องดูจากความลึกของตำแหน่งที่จะฉีด โดยมีความแตกต่างกันตามแต่ล่ะบุคคล เพราะขนาดของเนื้อเยื่อก็ความแตกต่างกันแล้ว รวมทั้งต้องดูจากวิถีการให้ยาอีกด้วย

Syringe กระบอกฉีดยา จะมีทั้งหมด 6 ขนาด 

1ml, 3ml,5ml,10ml,20ml,50ml

        ประกอบด้วยตัวสูบลมที่ปรับให้เหมาะพอดีในหลอดแก้ว (หรือพลาสติก) ตัวสูบลมอาจถูกดึง หรือผลักภายในหลอดทรงกระบอก ที่นำเข้า และขับออกซึ่งของเหลว หรือก๊าซผ่านปากที่เปิดกระบอก ตรงปากกระบอกอาจสวมต่อด้วยเข็มฉีดยา หัวปุ่ม หรือสายท่อ เพื่อช่วยกำหนดการไหลเข้า และออกจากกระบอกของยา มักใช้ในการให้ยาฉีด นำยาผ่านหลอดเลือดดำ (Intravenous drug) เข้าไปในกระแสเลือด และวัดการไหลของสารเหลว  ปราศจากสารไพโรเจน  ทำให้ ปราศจากเชื้อ โดยแก็ส เอธิลีนอ๊อกไซด์

วิธีการใช้

การเก็บรักษา

เก็บรักษาไว้ในที่มีอุณหภูมิต่ำ ไม่มีความชื้นสูง และอากาศถ่ายเทได้อย่างเพียงพอ

ข้อควรระวัง

  1. ห้ามนำไปใช้ ถ้าซองบรรจุชำรุดหรือเปิดแล้ว
  2. ใช้ทันทีหลังเปิดซองบรรจุแล้ว ห้ามใช้กับพาราลดีไฮด์  ใช้ได้ครั้งเดียว

หัวเข็ม (Hypodermic needle) 

          เข็มฉีดยา เป็นอุปกรณ์สำหรับการแพทย์และงานทดลองทางวิทยาศาสตร์เพื่อวิเคราะห์ผลต่างๆ เช่น ใช้ดูดเลือดมาวิเคราะห์ผลทางการแพทย์หรือใช้ดูดสารเคมีหรือของเหลวมาวิเคราะห์หาสารปนเปื้อน เป็นต้น โดยทั่วไปเข็มฉีดยาจะมีส่วนประกอบสำคัญ 3 ส่วน คือ ตัวกระบอกฉีดยาจะใช้ต่อเข้ากับหัวเข็มฉีดยา ผลิตจากวัสดุพลาสติกหรือแก้ว ด้านนอกจะมีสเกลสำหรับระบุปริมาตรของสารเป็นหน่วยลูกบาศก์เซนติเมตร (cc) มิลลิลิตร (ml) และไมโครลิตร (μl) ลูกสูบหรือก้านฉีดจะอยู่ภายในตัวกระบอกฉีดสามารถดึงและผลักไปตามแนวยาวภายในหลอดช่วยให้เข็มฉีดยาสามารถขับของเหลวหรือก๊าซให้ไหลผ่านได้สะดวก และสุดท้ายตัวเข็ม ทำมาจากสเตนเลสอย่างดี มีผิวเรียบลื่น ปลายแหลมคม ไม่เป็นสนิม ใช้ได้เพียงครั้งเดียวต้องทิ้ง ซึ่งจะมีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ๋ให้ได้เลือกตามรูปแบบการใช้งาน

ใช้สำหรับฉีดยา ซึ่งประกอบด้วย 3 ส่วน คือ
1. หัวเข็ม (hub) ซึ่งมีขนาดพอดีกับปลายกระบอกฉีดยา
2. ตัวเข็ม (shaft) เป็นส่วนต่อจากหัวเข็ม
3. ปลายเข็ม (bevel or slanted tip)
** การฉีดยาส่วนสำคัญของเข็มฉีดยาที่ต้องรักษาไว้ปราศจากเชื้อ คือ บริเวณรอยบากปลายเข็ม และตัวเข็ม**

การเลือกใช้ขนาด และความยาวเข็ม มีหลักในการพิจารณา ดังนี้
1. ความแหลมคม ขึ้นอยู่กับรอยบากปลายเข็ม หากรอยบากปลายเข็มมาก เข็มจะคม ซึ่งช่วยให้เจ็บน้อยลง
2. ความยาวของตัวเข็ม มีความยาวตั้งแต่ 5/16 นิ้ว ถึง 5 นิ้ว การใช้ความยาวเข็มเท่าใดนั้น ต้องพิจารณาจากความลึกของตำแหน่งที่จะใช้ฉีด ซึ่งอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคล เนื่องจากเนื้อเยื่อ มีขนาดแตกต่างกันและต้องพิจารณาจากวิถีทางการให้ยา หรือการฉีด
3. เบอร์เข็มจะบอกถึงขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของเข็มมีหลายขนาดตั้งแต่ 14 ถึง 32 เบอร์ใหญ่หรือมากขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางจะเล็ก

ตารางแสดงขนาดและความยาวของเข็มฉีดยาตามวัตถุประสงค์การใช้

BACK